Dalam perkembangannya sastra Bali modern diciptakan oleh para sastrawan agar lebih dikenal oleh generasi muda, karya sastra ini memiliki nilai moral yang sangat kuat jika kita membacanya,tetapi untuk meningkatkan minat baca para generasi muda kususnya pelajar untuk membacanya, kita harus memiliki cara-cara jitu untuk mengemas bahasa Bali agar lebih menarik,,,,,,mendidik dan jenaka.
Kamis, 16 April 2015
Lengkara Basa Bali ( Kalimat Bahasa Bali)
Soroh Lengkara Ring Basa Bali
Lengkara :
Lengkara inggih punika : pepupulaning kruna sane manut lintihan, sane mamuat teges inggihan wenten wirasanipun. Mangkin ngiring uratiang warna kalih pepalihan lengkarane ring Basa Bali, sane gumanti sampun kapstikayang, muiripun:
A. Lengkara Lumaksana (kalimat aktif) :
Yaning sajeroning lengkara, kahanan Kruna Kria malaksana, pamekas karya sane mengpeng kalaksanayang utawi kamargiang, kawastanin : lengkara lumaksana (kalimat aktif). Upaminipun:
Sane nglaksanayang karya dados unteng bebaosan:
1. I meme ngadep saang di peken.
2. Belin tiange luas ke Surabaya.
3. Para sisia sedek ngwentenang rame-rame ring sekolahan, msll.
Ring lengkara-lengkara inucap, sang nglaksanayang karya sakadi : I meme, belin tiange, para sisia, sane dados unteng wiadin pokok bebaosan, mawasta : pikukuhing lengkara (subyek = pokok kalimat). Pikukuhing lengkara taler kabaosang : jejering lengkara. Pikukuhing lengkara utawi jejering lengkara, punika winangun (dibentuk) antuk : Kruna Aran. Ring lengkara lumaksana wenten makudang-kudang sorohipun, makadi :
1. I bapa ngabas somi di carik. Para prajurite nglurug panegaran masehida Anake Agung
2. Ya sedeng melaha pules. Adine labuh uli di balene.
Lengkara nomor 1 (siki) janten nglaksanayang karya. Gumanti wenten rincikan (rencana). Kewanten lengkarane sane nomor 2 (kalih) kahanan karya (indik).
B. Lengkara Linaksana (kata kerja pasif):
Yan sajeroning lengkara, kahanan panandang (penderita), inggih punika pikukuhing lengkara katibenan indik (karya), kawastanin : lengkara linaksana (kalimat pasif). Lengkara linaksana puniki kacihnayang antuk karya sane sampun puput kalaksanayang (kalimat pasif). Makudang-makudang wimba lengkara linaksana:
1. Lengkara Linaksana kaping : I. Sane kapratama winangun antuk Kruna Kria dados jejer. Upaminipun :
a. Uli tuni Nyoman alih-alihin tiang.
b. Ooo, ento te uli tuni suba tiang alih Beli?
2. Lengkara Linaksana kaping : II. Sane kaping kalih puniki winangun antuk pangater ka, kadulurin Kruna Kria sane dados jejer. Upaminipun:
a. Sokne kapenpenin baas teken pipis, kapin anake lingsir ento.
b. Ipun kacingak olih Dane Bapak Guru, msll.
3. Lengkara Linaksana kaping : III. Sane kaping tiga kacihnayang antuk wangun pangater ka, miwah pangiring ang, wiadin pangater ma, sane pacang ngwetuang karya linaksana (pasif). Upaminipun:
a. Cakepan punika kasurat duk rahina Redite Umanis Ukir.
b. Ring cakepan punika wenten sane masurat antuk Aksara Bali, wenten taler masurat antuk Aksara Latin.
c. Aba-abaane kaentungang di tukade dalem.
d. Lawangane ring jaba tengah kantun mauneban.
e. Canange mabrarakan di margane, wireh ada anak ngulungang banten, msll.
Kadi asapunika lengkara-lengkarane sane sampun kaloktah, ring sajeroning uratiang kawentenan lengkara-lengkara, pamekas nganutin pepalihannyane, utaminnyane manuting geginan (fungsi).
PEPALIHAN LENGKARA
Pepakuhan lengkara manut geginan saha kahanipun, inggih punika:
a. Pikukuhing lengkara (jejering lengkara), kawangun antuk Kruna Aran.
b. Linging lengkara (piorahing lengkara), kawangun antuk Kruna Kria (predikat).
c. Panandanging lengkara, kawangun antuk Kruna Aran (obyek = penderita atau pelaku).
d. Pidartaning lengkara, kawangun antuk Kruna Pidarta (pidarta indik genah wiadin dauh) = keterangan tempat atau keterangan waktu.
Ring wewidangan lengkara puniki kandugi metu : lengkara lumaksana miwah lengkara linaksana (kalimat aktif serta kalimat pasif). Wimbanipun (nontohnya) :
Punyan paku
BalasHapus$pkg install apt upgrade && update
BalasHapusI meme meli biu. Ane madan puluh di lengkare ene..
BalasHapusApa jawabanya kak
Ini soal kelas 6 sd
HapusI meme
HapusPukuh maksud nya kak
BalasHapusTolong dijawab
Pukuh adalah subjek
HapusTegarang ngaryanin lengkara pamidarta asiki!
BalasHapusMohan dijawab nggih
Berikan 5 conto kruna tunggal??
BalasHapusAbidang
BalasHapusBerikan contoh Lengkara sesambatan..
BalasHapusMohon di jawab yaa..
HapusAduh mael Gati nasine dini
HapusAduh mael nasine dini
HapusPak guru ampun preksa ulangan tiange?" lengkara punika ngranjing ring soroh basa
BalasHapusKalimat langsung
HapusBingung aku tuh
BalasHapusberikan contoh kalimat jejering krune aran
BalasHapusLengkara tunggal inggih punika lengkara sane madue jejering lengkara miwah linging lengkara tur maarti....
BalasHapus