Selasa, 10 Mei 2011

Satua Bawak Mayah Sangi (I Madé Astika)


In Cerpen Bahasa Bali on 5 Oktober, 2008 at 2:10 pm
Madé Loka jani suba dadi PNS. Suud dadi pengangguran kangin kauh. Mirib luung tulis gidatné, nasibné setata mujung, ia maan galah ngecapin dadi pegawé negri. Ia jani suba maangkat dadi guru di Karawista. Aget masé ia tusing nganggo pipis apésér péngék anggoné nombok pangedéné. Ia nak mula jlema dueg sangkana bisa lulus tés. Nyidayang nyalip palamaré ané jumlahné siuan.
Mantek ngajahin murid SMP aluhina ngajak I Loka. Ngajahin tuah tengah wai, salanturné glindang-glindeng malali. Né penting koné, nyidayang ngaé muridé bisa ngitung satu tambah satu sama dengan dua tur bisa mamaca “Ini Budi” ngajak “Ini Bapak Budi” jeg kanggo suba.
Sekat dadi pegawé, bikas idupné I Loka maganti. Tusing buin kéweh ngalih pis. Yén suba teka tanggal ngudané jeg masemu girang wiréh lakar liu nampi gaji. Ento mawinan I Loka jani nyidayang ngrédit sempéda montor baru, meli HP ané misi kaméra, sada meli panganggo ané anyar-anyar. Buina jani suba ada sertifikasi guru sinah buin pidan I Loka lakar bareng ngamiluin apang idupné nyumingkin makmur wiréh ngaliunan nampi gaji. Ento masé ngranang bajang-bajangé makejang dot magegélan buina yén nyak makurenan ngajak Madé Loka. Nanging Madé Loka suba tangar kén bajang-bajangé jani liunan matré. Ningalin anak uli kasugihanné dogén.
“Béh…, yéh… kéné idupé sawai-wai, beneh suba anaké ngorahang sing ada luungan kén dadi pegawé negri. Dadi guru. Magaé aluh, nanging asilné kaliwat gemuh. Yén seken nyak cara munyin pamerintahé lakar nincapang kesejahteraan para guruné, icang ngelah rencana lakar meli tanah. Nebusin gumi kaja kangin banjaré ané makélo suba gadéanga ngajak bapan icangé. Pang mani puan di subanné pensiun ada anggon tongos maseliahan kangin kauh di tengah tegalé. Cocok asanne!” Madé Loka ngomong padidiana.
“Ngudiang semengan kéné suba ngamikmik Dé, cara anak buduh tingalin mémé. Apa ané karaosang?” Mé Jepun maekin pianakné, Madé Loka, ané negak di ampik umahné.
“Tiang boya ja buduh Mé, tiang nu makeneh né. Kéné Mé…, yén nyak gajin tiangé terus ngedénang, tiang ngelah rencana lakar nebusin gumin bapané ané kaja kangin banjaré. Uli pidan dot ngelah gumi padidi, med sub nyakapin gumin pisaga. Pang ada masé bekelang di tuané.”
“Béh adéng-adéng malu Dé, eda jeg setata tuutina kenehé. Madé nagih ngandong bulan adanné ento. Dong pineh-pinehin malu, Madé nyidayang suksés buka kéné nak boya ja sangkaning kaduegan Madéné dogén, nanging ingetang masé mayah sangin Madéné. Kadén pidan Madé maan masangi yaning nuju lulus tés CPNS, ento patutné malu bayah, gumi dadi dorinan meli,” Mé Jepun nuturin Madé Loka.
“Tiang dadi guru buka jani boya ja ulian sasangi Mé, nanging ulian kaduegan tiangé nyawab soal-soal tésé mimbuh nasibé ja mula luung. Dadinné tiang tusing tuyuh mayah sasangi. Luungan anggo mayah cicilan montoré di déaler.”
“Ngudiang jadig kéto pasaut Madéné? Mémé mantek ngingetang yaning Madé enu ngelah utang adanné tekén Sanghyang Suung, patut bayah manut munyin Madéné i pidan. Raos Madéné suba kadung ulung sing nyidayang buin duduk. Patut isinin amun kén janjin Madé simalu.”
Madé Loka ngadebas bangun tusing ngresepang munyin méménné. Ia lantas macelep ka kamarné, nyemak SK pengangkatan. Mirib jengah banga munyi tekén méménné, Madé Loka magedi ka kota ngojog bank. Ditu lantas Madé Loka nyilih pis liu lakar anggona meli gumi atanding. Nyak suba misi amun kén ané kenehanga, Madé Loka jani ngelah gumi padidi.
Lacur. Telung tiban Madé Loka ngarap gumi, tusing taén mupu. Pamulan-mulanné makejang ngresgesang. Apa ané pulana tusing taén masuang asil, setata mati. Taén mula jagung, telah amah uled. Taén mula séla, onya rejeng tumisi. Taén namem ubi, telah rusuhina tekén jéro ketuté. Ulian ento, tegalné Madé Loka jani galang ngluntang tusing misi entik-entikan.
Sadina-dina Madé Loka tuah mapengenan. Ngenehang undukné ané tepukina buka kéné. Ané sanget kenehanga utangné nyumingkin numpuk. Sekat ento Madé Loka kapah-kapah masuk. Taén opaka tekén kepala sekolahné wiréh Madé Loka arang ngajahin murid-muridé. Madé Loka jani dadi reraosan di sekolah lan di banjaranné. Ulian kenehné nagih naku pasih, ngandong bulan. Madé Loka mara ngeh tekén apa ané taén oranga ngajak méménné.
“Uli dija busan Dé? Adi peteng kéné Madé mara teka?” Mé Jepun matakon ngajak pianakné.
“Uli Buléléng, Mé.”
“Nak ngudiang luas ka Dén Bukit?”
“Ngalih jogéd Mé. Anggo mayah sangi. Jani mara tiang maselselan tusing rungu tekén tutur mémé apang inget mayah sasangi. Jani tiang lakar mayah munyiné ané simalu lakar ngupah jogéd telung barung yaning lulus tés PNS. Apang tusing buin nandang kasengsaran. Minabang ulian tiang lali mayah sangi, tiang mangkin setata tengi nyalanin idup,” kéto Madé Loka masaut.
“Apa Dé? Sangin Madéné ngupah jogéd telung barung? Aidupan mémé tumbén ningeh ada jogéd telung barung. Dong ambat ya liun jogédé,” Mé Jepun kitak-kituk, ngon ningehang sasanginé Madé Loka.
Madé Loka lakar ngupah jogéd telung barung suba maorta midehan. Anaké masé angob mirengang ada jogéd telung barung. Tumbén jani ada sasangi tawah buka kéto di désanné. Tukang ibingé suba pada genit limanné tusing sabar lakar ngigelin jogédé. Buina jogéd ené gratis tusing tuyuh meli kupon, nanging nganggo sistem tepekan. Nyén aget maan tepekan kepet jogédé ento lakar maan gilihan ngibing.
Gambelan jogédé mamunyi renyah nyibakang peteng. Munyin gambelanné macihna pesan nyiriang tetabuhan jogéd Buléléng. Umahné Madé Loka ramia pesan. Cerik kelih tua bajang teka mabalih maekin wantilan jogédé. Duga madongsok-dongsokan, mapetpet, maseksek di sisin kalangané apang nawang ané kénkén madan jogéd telung barung. Uli tengah rangkiné saget pesu jogéd jegég ngontél. Pangadegné langsir lanjar, pipinné sujénan mimbuh gingsul. Ditu lantas ané muani-muani masuryak girang. Makoplok saling suitin.
Nanging makelo-kelo jogédé tusing katingalin dueg ngigel, nanging dueg katejang-katejing dogén. Dueg nyingcingang kamben lantas bani ngamalunin nyelegang pangibingé. Anaké luh-luh né mabalih lantas masuryak lek ningalin igelan jogédé kéto. Lantas saka besik magedi maid panakné ané nu cerik-cerik. Jogédé ngansan panes ngigel sada bani ngelésang panganggo pangibingé.
“Sujatinné cai masangi jogéd apa, Dé?” Mé Jepun nakonin Madé Loka.
“Ampura Mé, tiang nyangiang jogéd buang!”


Tidak ada komentar:

Posting Komentar